Diversiteit en inclusie in kinderboeken

In gesprek met Beryl Ho

Bij mij thuis is de tijd van voorlezen wel voorbij. Toch heb ik op mijn bureau een kinderboek liggen en wel het kleurrijke ‘Wie Wat Worm?’ van auteur én illustrator Beryl Ho. Dit najaar debuteerde zij bij uitgever ROSE stories met dit inclusieve prentenboek en ik was bij de boekpresentatie! Nu hebben Beryl en ik eerder samengewerkt op diversiteit en inclusie in een zakelijke setting, dus ik was wel benieuwd hoe zij dit onderwerp heeft meegenomen in haar kinderboek.

Nogmaals gefeliciteerd met je prentenboek! Kun je in ’t kort vertellen waar het over gaat?

‘Wie Wat Worm?’ gaat over het meisje Lou. Lou vindt het heerlijk om lekker te stampen in regenplassen. Maar onderweg naar school komt ze regenwormen tegen en die vindt Lou toch wel eng en glibberig. Alleen, de wormen vinden Lou juist eng en groot. Straks plet ze hen nog dood!

Best een spannend verhaal voor kinderen, maar ook heel lief en grappig. Wie of wat is je inspiratie geweest voor dit verhaal?

De inspiratie voor Lou is mijn zusje. Als kind was zij vreselijk bang voor regenwormen. Wij liepen altijd samen met onze moeder naar school. Mijn moeder met de fiets aan de hand en wij huppelden er altijd vrolijk naast. Maar als het had geregend, lagen er heel wat regenwormen op de stoep onderweg naar school. Mijn zusje begon dan heel hard te huilen en verzette geen stap meer. Heel onhandig natuurlijk. Mijn moeder zette mijn zusje dan maar achterop de fiets. Ik vond dat altijd zo oneerlijk. En het heeft me blijkbaar zo geraakt dat ik er een verhaal over heb gemaakt!

Bijzonder dat een herinnering uit je jeugd de inspiratie was voor je boek. Maar het verhaal gaat niet alleen over angst voor wormen. Dat heb ik toch goed?

Dat klopt. Het gaat over angst hebben voor het onbekende en het hebben van vooroordelen. En het gaat over verschillend zijn, dat diversiteit mooi is en je positief kan verrassen. Ik denk dat dit voor iedereen – jong en oud – herkenbaar is. Ik hoop dan ook dat mijn boek een opening is voor kinderen en hun ouders of verzorgers om een gesprek te beginnen over diversiteit en inclusie. 

Daarnaast hoop ik dat er kinderen zijn die zichzelf herkennen in het uiterlijk van Lou. Ik heb me voor het uiterlijk van Lou ook laten inspireren door mijn zusje. Of eigenlijk door onze Chinees-Indonesische-Surinaamse roots. Een hele mix, wat in het karakter Lou terug te zien is in haar zwarte haren en amandelvormige ogen. 

Die representatie is mooi. Waarom heb je daar aandacht voor gegeven in je boek?

De laatste jaren is er meer geluid gekomen vanuit onder-gerepresenteerde groepen. Of dat nu gaat om kleur, gender, geloof… Mensen laten meer van zich horen en willen gezien en erkend worden. Van dichtbij zie ik dat ook bij mijn kinderen. Zij vragen zich bijvoorbeeld af uit welk land ze komen, ook al zijn ze – net als ik – geboren en getogen in Nederland en dus Nederlands. En hoe komt dat? Daar kan ik meerdere oorzaken voor noemen.

Representatie in beeld is daar een van. In de Nederlandse media en jeugdliteratuur zien zij weinig mensen die op hen lijken. En dat gemis draagt er toe bij dat zij zich anders voelen, dat zij het gevoel hebben er niet bij te horen. Daarbij is het goed om je te realiseren, dat kinderen die zich wél herkennen in de media en kinderboeken minder snel kennismaken met mensen met een ander voorkomen of culturele achtergrond. En dat is meer dan jammer. Het is daarom echt belangrijk dat er meer spiegels en ramen komen in de media en jeugdliteratuur. Of zoals Rudine Sims Bishop zegt: ‘Children need windows and mirrors. They need mirrors in which they see themselves and windows through which they see the world.’ 

En om terug te komen op je vraag waarom ik aandacht aan representatie en ook diversiteit in mijn boek heb gegeven… Ik ben soms echt verbaasd hoe mensen beelden van elkaar vormen zonder de ander te kennen. Soms kloppen die beelden, maar heel vaak ook niet. En dat is jammer. Het zou zo goed zijn om meer tijd te nemen om echt kennis te maken. Want dan zien we ook echt de ander! Ik denk altijd: kijk verder dan je neus lang is, ga op onderzoek uit naar de ander en er gaat een wereld voor je open. En daar zie ik de krachtige rol van verhalen en voor mij een rol om die verhalen te maken. Door verhalen te maken en te vertellen met diverse karakters maak je de wereld voor kinderen én volwassenen niet alleen groter, je zorgt ook voor de juiste representatie van de diversiteit aan mensen op de wereld. Verhalen kunnen zo zorgen voor herkenning en waardering, van jezelf én van anderen.

Best een heel verhaal achter je prentenboek… 

Zeker, er zitten best wat lagen in mijn verhaal, Dat zie je niet zo snel aan de cover met die gekke wormpjes! Maar ik vind dat zelf wel grappig en goed. Een divers en inclusief verhaal moet toegankelijk zijn voor iedereen. En in die context noem ik graag hier nog de Kleurrijke Kinderboekenlijst. Een initiatief van een aantal auteurs van kleur die zich inzetten voor diversiteit en inclusie in de jeugdliteratuur. Zij hebben deze lijst gemaakt als reactie op de tiplijst van de Kinderboekenweek van dit jaar, waar weinig personages en makers van kleur op stonden. Mooi aan de Kleurrijke Kinderboekenlijst vind ik, dat het de rijkdom aan kinderverhalen laat zien die onze diverse samenleving te bieden heeft. En door kinderen deze boeken te laten lezen, kan ieder kind zich thuis voelen in de wereld van boeken en in aanraking komen met andere leefwerelden. 

Ik vind het inspirerend hoe je diversiteit en inclusie meeneemt in je werk als auteur en illustrator. Dank voor je openheid. Ik kijk uit naar je volgende boek!

Leuk, ik houd je op de hoogte. Voor nu hoop ik dat mijn boek ‘Wie Wat Worm?’ vooral veel plezier brengt. En als bonus ben ik blij als mijn boek een spiegel én een raam kan zijn voor kinderen en ook hun voorlezers.

Ben jij nieuwsgierig geworden naar het boek? Leuk voor Sinterklaas, kerst of als kraamcadeau. Het boek bestel je online onder andere bij uitgever ROSE stories of de bij jou bekende (online) boekenwinkels.